Feiten:
Nederlandse naam: Mongoolse Gerbil
Wetenschappelijke naam: Meriones Unguiculatus
Lengte: 10 - 15 cm
Staartlengte: 9 - 10 cm
Gewicht: 80 - 150 gram
Herkomst: Voornamelijk Mongolië

Algemene achtergrond informatie
Mongoolse gerbils leven in het wild in groepsverband. Het is 1 grote familiegroep met een ouderpaar dat jongen voortbrengt. Enkel het ouderpaar mag zich voortplanten, dit is de pups niet toegestaan. Ze leven in zelf gegraven holen onder de grond waarbij er meestal 1 groot hol is met meerdere tunnels en kleine kamers die daar vanaf stromen. Het hol heeft meerdere in- en uitgangen. De laatste 3 nesten zijn vaak nog aanwezig bij de ouders. De oudere pups worden verdreven.
De gerbils leven op steppewoestijnen welke spaarzaam begroeid zijn met voornamelijk grassen en kruiden. Dit is dan ook hun voornaamste voedsel in het wild.

Hoeveel Gerbils
Als je voor de eerste keer gerbils neemt, kun je er het beste niet meer dan 2 nemen. Meer dan 2 gerbils in 1 kooi kan wel, maar je moet hierbij altijd rekening houden dat er gevechten uit kunnen breken. Des te meer gerbils je in 1 kooi stopt, des te groter het risico op gevechten. Ook de grootte van de kooi, en het geslacht van de groep spelen hier een factor in. Ik raad aan nooit meer dan 4 gerbils in 1 kooi te houden. Ook zou ik bij een groep van 3 of 4 gerbils, altijd voor mannetjes kiezen. Het is bij een grotere groep het beste om ervoor te zorgen dat alle gerbils allemaal ongeveer dezelfde leeftijd hebben. Rond een jaar a anderhalf jaar oud beginnen de gevechten vaak omdat de leider dan vaak iets aan het verzwakken is. De andere gerbils in de groep willen dan overnemen en dagen hem uit. Alhoewel het risico een heel stuk kleiner is, kunnen er ook in een groepje met maar 2 gerbils gevechten uitbreken. Gerbils alleen houden is absoluut geen optie. Het zijn groepsdieren en zonder contact met hun eigen soortgenoten kwijnen de meeste gerbils binnen een aantal weken of maanden weg. Alleen bij zeer aggressieve dieren, welke met meerdere koppelpogingen aan pups onder de 9 weken oud nog steeds niet samen kunnen zou ik aanraden ze alleen te laten.

Mannen of vrouwen 
Het besluit of je mannen of vrouwen neemt kun je af laten hangen van 2 factoren. Allereerst; hoeveel gerbils wil je in de kooi, en wat is je persoonlijke voorkeur qua karakter. Vrouwtjes zou ik nooit in een groep groter dan 2 gerbils houden. Grotere groepen gaan 9 van de 10 keer fout binnen een jaar met ernstige verwondingen en/of dood tot gevolg. Mannetjes zijn een stuk verdraagzamer naar elkaar toe en kunnen dus ook in groepen van 3 of 4 gehouden worden. Qua karakter zijn vrouwtjes een stuk pittiger. Ze zijn vaak een stuk actiever dan de mannetjes. Rond een jaar oud gaan de meeste mannetjes enorm achteruit wat activiteit betreft. Als je dus graag met je Gerbils op de bank zit, kun je het beste mannetjes nemen. Als je graag naar een actieve kooi kijkt dan kun je het beste vrouwtjes nemen.

Huisvesting
Welke soort kooi je neemt ligt van je persoonlijke voorkeur af. Iets wat je bij je keuze moet overwegen is dat Gerbils door zo goed als alle reguliere bouwmaterialen heen kunnen knagen, op glas na. Zelfs 2 mm dik ijzer en het ijzer uit de drinkflesjes heeft het bij mij moeten ontgelden. Ze knagen er finaal doorheen. Zogenaamde duna's of anti-rommelbakken zijn geheel gemaakt van plastic. Een vastberaden Gerbil kan hier met een kwartier een gat in hebben geknaagd dat groot genoeg is om er doorheen te kruipen. Ze hebben maar een heel klein beginpuntje nodig en ze zijn er zo doorheen. Traliekooien met een plastic onderbak zijn hierdoor ook niet heel erg geschikt, mits je er eentje neemt waarbij de tralies tot op de bodem lopen. Hierbij moet je wel goed opletten dat er dan geen richel zit waar ze mooi op kunnen knagen. Zelf houd ik bijna al mijn gerbils in volglas aquaria. Hier zitten houten deksels met gaas vastgespijkerd aan de onderkant op. Het nadeel aan aquaria is dat ze vaak zwaar zijn. Ze zijn ook niet erg handig schoon te maken en eigenlijk hoor je ze niet teveel te verplaatsen omdat dit de stevigheid niet ten goede komt. Een voordeel is dat ze erg lang meegaan, en ze 2e hands op de bekende veilingsites niet al te duur zijn. Ook komen ze in vele verschillende soorten maten.
De grootte van de kooi is van groot belang bij Gerbils. Persoonlijk vind ik dat een kooi voor een groep van 2 minimaal de maten 80 x 40 cm moet hebben. Veelal worden er kleinere kooien aangeraden, maar persoonlijk vind ik dit echt de minimum voor 2 gerbils. Gerbils zijn actieve dieren en in een kooi van 60 x 30 of 60 x 40 zitten ze vaak voornamelijk veel stil in een hoekje. Ik zou nooit groter gaan dan 100 x 50. Bij een groep van 3 of 4 Gerbils moet je erg op de maat van de kooi gaan letten. Als de kooi namelijk té groot is, nemen de verschillende Gerbils een eigen terretorium, waardoor er gevechten kunnen uitbreken. Een groep van 3 zou ik niet groter houden dan 80 x 40 of 80 x 50. Een groep van 4 zou ik niet groter houden dan 100 x 40 of 100 x 50. Bij deze laatste maat moet je echt elke dag goed je gerbils observeren om te zien of hun gedrag naar elkaar veranderd. Als er tekenen van aggresiviteit zijn, onmiddelijk kleiner zetten! Dit kan heel snel en makkelijk door een gedeelte van de kooi af te blokken. Verdiepingen in bijvoorbeeld een glazen aquarium zijn erg leuk om te zien. Ze zijn vaak wel moeilijk schoon te maken en je moet bij grote verdiepingen goed opletten of er geen aparte terretoria ontstaan in je groep. Wat ik zelf een goede oplossing vond was door alluminium hoekprofieltjes aan het glas te lijmen. Hier kon ik vervolgens een plexiglas plaat opleggen welke ik zeer gemakkelijk ook weer kon weghalen wanneer er bijvoorbeeld pups waren of wanneer ik de kooi schoon moest maken. De plaat bleef mooi liggen door er een bakje zand op te zetten.

Bodembedekking
Er zijn veel verschillende soorten bodembedekking beschikbaar op de markt. Het hangt o.a. van je persoonlijke situatie af welke het beste is voor jou. Hieronder overzichtelijk de voordelen en nadelen van de meest bekende bodembedekkers:
Zaagsel/houtschaafsel: Voordelen zijn dat het lekker zacht is voor de gerbils, en ze er in combinatie met hooi lekkere nesten in kunnen maken. Ook kunnen de meeste gerbils er redelijk goed  tunnels in bouwen wanneer het gecombineerd word met veel hooi. Het neemt erg goed urine op en het ruikt zo goed als niet. Een groot nadeel is dat het énorm stoffig is. Mensen met een stofallergie kan ik dit absoluut niet aanraden, zeker wanneer je meer dan 1 kooi neer zet. In Nederland is het meeste zaagsel van redelijk goede kwaliteit. Sommige Gerbils zijn allergisch voor de hars in dennenhout. Zaagsel word hier voornamelijk van gemaakt. Echter zijn er in Nederland maar zeer weinig Gerbils die echt een reactie op het zaagsel hebben. In Amerika, en sommige merken in Engeland zijn absoluut niet geschikt. Bijna alle Gerbils hebben een reactie op dat zaagsel.
Zand: Een van de voordelen is dat het een heel natuurlijke bodembedekker is. Als het zand licht vochtig is kunnen ze er bovendien enorm goed in tunnelen, wat ook erg natuurlijk voor ze is. Het nadeel is dat je het vrij vaak moet verschonen. Zand neemt zo goed als geen urine op, en gaat erg snel stinken. Erg hygiënisch is het niet. Doordat het zo vaak verschoont moet worden is het in verhouding ook vrij duur. In een aquarium kun je snel krassen krijgen, en in een traliekooi schoppen ze alles naar buiten waardoor het zand op den duur overal ligt.
Hooi: Hooi is een must voor Gerbil's. Het belangrijkste nut is dat het als voedsel dient. Daarnaast maken ze er nesten van en in combinatie met bijvoorbeeld zaagsel kunnen ze er mooie grote tunnels mee maken. Vaak gaan de Gerbils het stro in kleine stukjes knagen wat goed is voor het slijten van de tanden, en een mooi tijdverdrijf is. Een nadeel is dat het afhankelijk van het merk wat stoffig kan zijn. Enkel hooi als bodembedekker is niet iets dat ik aan kan raden omdat het minimaal vocht opneemt.
Stro: Stro raad ik ten zeerste af om te gebruiken. Het is erg grof, en scherp. Er zijn voorvallen geweest waarbij stukjes stro door de pootjes van gerbils heen gingen. Daarnaast neemt het slecht vocht op en heeft het weinig nutriële waarde.
Aubiose/hennepvezel: Dit heb ik persoonlijk nooit bij de Gerbils gebruikt. Ik heb het enkel bij ons konijn gebruikt. Het is een stuk minder stoffig dan zaagsel, en het neemt meer vocht op. Ik ben echter huiverig om het bij de Gerbils te gebruiken omdat het vrij scherp kan zijn en ik geen problemen wil zoals bij het bovengenoemde stro. Het is in vergelijking ongeveer een derde duurder, maar het gaat ook wel iets langer mee.
Papiersnippers: Papiesnippers zijn leuk om nestjes mee te maken, maar ze nemen niet erg veel vocht op en gaan snel stinken. Een kooi volledig inrichten met papiersnippers lijkt me geen goed idee. Dit is wel slim wanneer de Gerbil een wond heeft. Zo komt er geen stof in terecht. Dit is echter niet voor meer dan een aantal dagen tot een week een oplossing.
 

Toptip: Als je er genoeg ruimte voor hebt, koop dan altijd in grootverpakking! Een grote baal zaagsel kost tussen de 9 en 15 euro. De kleine pakjes welke je bij de dierenwinkel koopt kosten alleen al 3 a 4 euro. Ik schat dat er dik 20 van die kleine pakjes in een baal gaan, als het al niet meer is. Je spaart dus emmers met geld uit door groter te kopen.

Accesoires in de kooi
In een gerbilkooi zijn een aantal accesoires onmisbaar. Een drinkflesje of bakje lijkt me nogal logisch. Maar een zandbakje word nogal vaak over het hoofd gezien. Het is voor gerbils erg belangrijk dat ze zich regelmatig kunnen schoonmaken in een zandbakje. Je kunt hiervoor vogelzand of chinchillazand gebruiken. In vogelzand zitten stukjes schelp en anijs, waar de meeste gerbils graag op knagen. Chin zand is een heel stuk fijner, en dus beter voor de vacht. Naast het 'badderen' in het zand gebruiken veel gerbils de zandbakjes na het rollen als plek om hun urine en keutels in te deponeren. Je kooi blijft dus een stuk schoner, al moet je wel minimaal 1 keer per week even het zandbakje verschonen. Een stenen bakje is niet aan te raden. Het is goed voor hun nagels, maar de urine trekt er erg snel in en dan gaat het enorm stinken. Een geglazuurd bakje is wel mogelijk. Het beste is een bak met een hoge rand, anders graven ze alles er uit. Zelf heb ik grote glazen potten bij Ikea vandaan. 1.50 per stuk, en hoog genoeg. Ook breed genoeg om in te rollen en als er pups zijn kan ik die pot scheef zetten zodat ze er makkelijk weer uit kunnen.
Een stuk hout in de kooi is ook erg belangrijk. De gerbils knagen eraan wat goed is voor hun tanden. Hun nagels slijten er op en ze maken er vaak graag een nest onder/tussen. Het is een goed tijdverdrijf. Je kunt  kienhout bij de dierenwinkel halen. Een goede tip; op knaagdierbeurzen zoals bijvoorbeeld de Exoknaag kun je vaak voor de helft of een derde van de prijs van de dierenwinkel erg mooi hout kopen. Zorg in ieder geval altijd dat het hout goed droog is. Wilgentakken van buiten kun je ook gebruiken als je ze eerst een tijd lang hebt laten drogen. Fruitboomtakken en naaldboomtakken kunnen giftig zijn! Sommige tuincentra verkopen ook goedkoop kienhout.
Een zeer goedkoop en dagelijks voorradig accesoireartikel is karton. Gerbils zijn gék op knagen. Lege wc en keukenrollen zijn groot favoriet. Maar denk ook aan karton van maaltijdpakketten van Honig en Knorr en dergelijke. Eierdozen doen het altijd enorm goed en zijn echt favoriet hier. Elke dag wat nieuws in de bak houd de Gerbils bezig en gezond. Gooi de bak regelmatig helemaal om, dan hebben ze weer wat nieuws te doen.
Renradjes zijn een omstreden onderwerp onder fokkers. Niet iedereen heeft ze, en welke je precies moet gebruik is ook altijd een debat. De plasticen worden verknaagd, en bij de tralievorm zit soms de staart klem. Al heb ik dit laatste zelf nooit meegemaakt. Zorg in ieder geval altijd dat je Gerbil een zo groot mogelijk renradje heeft. Des te kleiner het rad, des te meer ze hun ruggegraat moeten buigen op een manier die niet natuurlijk is.

Voedsel
Zoals boven al beschreven eten Gerbils in het wild voornamelijk grassen en kruiden, aangevuld met wat insectjes. In gevangenschap kun je voorgemengd voer kopen bij de dierenwinkel. Vaak zijn deze voeders niet compleet, of zitten er goedkope maar slechte vulmiddelen in zoals zonnebloempitten. Sommige fokkers mengen hun eigen voer. Vaak is dit een stuk goedkoper, en zijn de voedingswaarden wat beter bepaalt. Gerbils hebben ook dierlijke eiwitten nodig. In de diervoeders van de dierenwinkel zit vaak niet genoeg van het spul. Je kunt dit op verschillende manieren aanvullen. Je kunt puppy- of kittenbrokken geven. Een andere optie is om levend voer te geven zoals meelwormen. De meningen zijn verdeeld over wat precies het beste is. Kittenbrokken hebben het hoogste gehalte eiwit, maar bevat erg veel zout. Puppybrokken hebben minder eiwit, maar ook veel minder zout. Over meelwormen zijn de meningen ook verdeeld. De ene fokker zegt dat het erg goed is, de ander zegt dat ze vooral uit vocht bestaan. Ook zijn er discussies geweest over het overdragen van ecoli door het voeren van meelwormen. Van geen van de 3 opties is wetenschappelijk bewezen welke het beste is. Let bij meelwormen in ieder geval altijd op dat ze in de dierenwinkel niet in hun eigen poep rondkruipen en voer ze thuis eerst een weekje broodkruimels en zeer kleine stukjes appel voordat je ze aan de Gerbils geeft. Ik ben geen voorstander van het voeren van fruit en groente aan Gerbils. In het wild groeien ook geen appel en perenbomen en teveel vocht wil nogal eens tot diaree leiden. Wil je het toch graag geven, geef het dan met zeer kleine stukjes en verwijder niet opgegeten onderdelen ten alle tijde. Een zeer belangrijk onderdeel van de voeding is hooi. Er zitten belangrijke vezels in welke essentieel zijn voor de vertering. Bovendien is het een zeer natuurlijk voedsel. Lucerne en andere kruiden zijn ook erg goed om te geven. Deze kun je bij de dierenwinkel kopen. Probeer altijd een goede kwaliteit hooi te kopen. Hier zitten vaak hoogwaardige grassen en kruiden in en het is meestal een stuk minder stoffig. Geef de Gerbils elke paar dagen wat vers hooi en houdt de zak met hooi altijd goed afgesloten.
Gerbils drinken vrij weinig water. Wel is het belangrijk dat ze altijd water beschikbaar hebben. Een waterbakje word vaak volgeschopt met bodembedekker of er valt poep in. Waterflesjes moeten echter ook regelmatig ververst worden. Het voer strooi ik altijd los door de kooi. Zo hebben ze wat om te zoeken. Wat erg leuk is om te doen is om veel hooi in de kooi te leggen en vervolgens het voer eroverheen te strooien. Zo hebben ze even wat te doen.

Voortplanting
Gerbils hebben een draagtijd van 21 tot 40 dagen. Over het algemeen worden de pups met 3,5 week draagtijd geboren. De moeder kan de pups vasthouden als ze zich gestressed voelt tot ongeveer 40 dagen. Dit komt de gezondheid echter meestal niet ten goede. Vrouwtjes zijn ongeveer om de 4 tot 6 dagen bronstig. De nestjes hebben een gemiddelde grootte van 5 a 6 pups. Kleine nesten van 2, maar ook zeer grote nesten van 10 komen soms nog wel eens voor. Kleine nestjes worden soms verstoten. Grote nesten hebben vaak achterblijvers. Belangrijk is om veel dierlijk eiwit bij te voeren bij een drachtige of zogende moeder. Paps helpt bij de opvoeding van de pups, het is dus erg belangrijk dat hij bij het nest blijft. Als een van de ouders herhaaldelijk de pups doodbijt dan is het zaak het koppel z.s.m. te scheiden. Ze zijn niet geschikt voor de fok. Goede, fokgeschikte Gerbils zullen niet snel een gezond nest verstoten. Zelf pak ik de pups vaak een aantal uur na de geboorte al op. Al is dit niet aan te raden als je geen ervaring met fokken hebt, of het mams eerste nestje is! Moeders kan soms onmiddelijk na de bevalling alweer gedekt worden. In deze situatie houdt ze de pups vaak ook tot 40 dagen vast. Dit geeft meestal weinig problemen. De pups worden tot 4 a 5 weken gezoogt. Persoonlijk houdt ik de pups nog tot minimaal 7 a 8 weken bij de ouders. Op die manier maken ze vaak een gedeelte van een nieuw nestje mee. Uitgebreide resultaten heb ik nog niet kunnen zien, maar de voorlopige resultaten waren erg goed. De pups waren vaak socialer en makkelijker te koppelen. Ook hadden ze veel minder stress bij het eerste nestje. Met max. 10 weken oud haal ik ze weg. Een ander voordeel is dat de pups zo onder veel minder stress staan en minder snel diaree ontwikkelen. Gerbils gaan hier over het algemeen niet onder de 7 weken uit de deur vandaan. Liever wacht ik zelfs tot 8 a 9 weken. Met name in koud, of extreem warm weer. Wanneer je paps wil weghalen om nieuwe nestjes te voorkomen dan kun je het beste een dochter bij mams laten die kan helpen met de opvoeding van het volgende nest. Je moet goed opletten wanneer je hem weghaald want moeders kan immers meteen na de bevalling weer gedekt worden. Met 3 a 4 weken zit je redelijk safe. Wil je een zoon bij paps houden dan zul je iets langer moeten wachten, of later moeten koppelen. Voor meer informatie bij een oeps-nestje, of als je wilt beginnen met fokken, email mij dan even met al je vragen.